کتاب‌هایی که در سال ۱۴۰۳ خواندم
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم
از سال پیش شروع کردم به نوشتن اینکه در هر سال چه کتاب‌هایی خوانده‌ام و توضیح اجتمالی آن کتاب‌ها. الآن نوبت دومین سال، سال ۱۴۰۳ است.
۱- لو۳۰یا
کتاب «لو۳۰یا» یا «لوثیا» جلد دوم از مجموعهٔ «میرانا»ست که پارسال دربارهٔ آن صحبت کردم. این کتاب از نظر جذابیت به اندازهٔ جلد اول مجموعه، ۷ جن، نبود؛ ولی ارزش خواندن دارد. یک نکته‌ای که دربارهٔ این کتاب خیلی مهم است پیچیدگی این کتاب است. طوری داستان دنبال میشود که خیلی جاها ممکن است گنگ بشوید و جزئیات را متوجه نشوید. برای حل این مشکل اولا سعی کنید فاصلهٔ زیادی بین اتمام ۷ جن و شروع لوثیا ندهید، چون بالاخره لو۳۰یا ادامهٔ ۷ جن است؛ دوما در موقع خواندن، هر جا حس کردید موضوع مهم است، یک جا یادداشت کنید که مثلا فلان اتفاق در بهمان صفحه افتاد تا در موقع لزوم برگردید و آن صفحه(ها) را مرور کنید. در کل بعد از خواندن این کتاب، حسم نسبت به مجموعهٔ میرانا این است که حتما میخواهم تا آخرین جلد آن را بخوانم. در ضمن، من ۷ جنِ انتشارات کتابستان خواندم و لو۳۰یای انتشارات میرانا را. از نظر کیفیت ویراستاری، قلم (فونت)، صفحه‌آرایی و جنس کاغذ مشابه هستند ولی در مورد جنس جلد و قطع متفاوتند و انتشارات کتابستان را پیشنهاد میکنم.
۲- صخور
گفتم که میخواهم کل ۷ جلد را بخوانم. صخور جلد سوم است. نسبتا بهتر از لو۳۰یا بود. اینبار دیگر فاصلهٔ زیادی ندادم و برخلاف دفعهٔ قبل که بین ۷ ج ن و لو۳۰یا تقریبا یک سال فاصله دادم، بین لو۳۰یا و صخور فقط دو سه ماه فاصله افتاد.
داستان صخور عجیب غیرقابل پیشبینی بود. اگر به پیچیدگی مقایسه کنیم، شاید داستان لو۳۰یا پیچیده‌تر بود ولی صخور شگفتانه‌های کمی در طول داستان برای من نداشت. فقط آخرش هم نفهمیدم صخور چه بود! در ضمن یک نکتهٔ به نظرم منفی صخور شدت عاشقانه بودنش بود. ۷ ج ن هم رگه‌های عاشقانه داشت و مقدار آن قدری بود که خواندن کتاب را لذتبخش میکرد؛ ولی صخور بیش از حد جو عاشقانه داشت و بهتر بود شدتش کمتر میبود.
۳- آدم باش عاشق!
نمیدانم بگویم سبک «آدم باش عاشق» چیست. داستان یا کتاب علمی و جدی که نیست ولی شعر هم نیست. کتابیست که دویست و اندی متن چند خطی درباره عشق است. متن‌هایی که شاید به زور به نیم صفحه برسند. کتاب مال انتشارات سروش است.
دو پیشنهاد برای لذت بردن حداکثری از «آدم باش عاشق» دارم: اولا سعی نکنید کتاب را یکی دو روزه تمام کنید؛ دوما سعی کنید در دل کتاب را نخوانید. در ضمن قیمت کتاب به طرز عجیبی کم است!
۴- هبذول
جلد چهارم «۷ ج ن» است. حجم خیلی زیادی حداقل نسبت به هم‌خانواده‌اش داشت. امید کوره‌چی واقعا شاهکار نوشته. داستان را طوری در جلدهای مختلف بسط داده که مغز آدم سوت میکشد. مواردی عجیب از داستان‌های جلدهای قبلی در این قسمت فاش شدند.
در هبذول موضوعاتی دربارهٔ کا۳۰یا، جلد بعدی، مطرح شدند که خواندن آن را ضروری میسازد :)
۵- بالاجا قارا بالیق
همانطور که اینجا گفته‌ام، خواندن متن ترکی حتی برای ما ترک‌ها هم، البته ترک‌های ایران، ساده نیست. برای همین گفتم کتابی ترکی بخوانم تا ترکی‌خوانی‌ام را تقویت کنم. کتاب «بالاجا قارا بالیق» (ماهی سیاه کوچولو) را در خانه داشتیم. کتاب بچگانه‌ست ولی خب :)
احتمالا اسم نگارش فارسی این کتاب را شنیده باشید، این کتاب نوشتهٔ صمد بهرنگی است و ترجمهٔ آن به ترکی توسط اسد بهرنگی انجام شده است.
۶- مغالطات
فکر کنم تعریف این کتاب را از استاد ابراهیمی شنیده‌ام. کتاب نوشتهٔ علی‌اصغر خندان است و فکر کنم در زمینهٔ مغالطات کتاب مشهوری باشد. کتاب «مغالطات» چند فصل دارد که در هر کدام به نوع خاصی از مغالطات پرداخته. در هر مغالطه توضیحاتی ساده و قابل فهم داده که حتی امثال من که رشتهٔ تحصیلی‌مان علوم انسانی نبوده مفهوم است. همچنین لابلای توضیحات مثال‌های متعدد و اکثرا خوبی دربارهٔ مغالطهٔ مورد بحث دارد. در پایان هر فصل هم چند ده مغالطه قرار دارد که به عنوان تمرین باید نوع مغالطهٔ هر کدام را مشخص کنید؛ پاسخ‌ها هم در پایان کتابند.
در کل این کتاب برای آشنایی و شاید بیشتر از آشنایی با مغالطات خوب است. در مقدمهٔ کتاب هدف از نوشتن این کتاب آموزش کاربردی مغالطات است. یعنی اینطور نه که صرفا بدانیم فلان مغالطه چیست، بلکه بتوانیم در بین اطلاعاتی که دریافت میکنیم این مغالطات را کشف کنیم. شاید بتوانم بگویم که به این هدفش نزدیک شده.
۷- نظام حقوق زن در اسلام
از جمله کتاب‌های شهید مطهری‌ست که دوست داشتم بخوانم. گفتم تا زمانیکه کا۳۰یا را گیر میاورم این را بخوانم. در دههٔ ۵۰ بحثی دربارهٔ اینکه آیا قوانین مدنی در زمینهٔ خانوادگی خوب هستند یا نه باز شد. شهید مطهری در مجموعهٔ مقالاتی پاسخ ایراداتی که به قوانین کشور در زمینهٔ خانواده وارد شده بودند را داد. مجموعهٔ این مقالات کتاب تقریبا ۳۵۰ صفحه‌ای حاضر شد.
این کتاب بصورت تقریبا مفصل موارد مشهور دربارهٔ حقوق زن در اسلام را مورد بررسی قرار میدهد؛ مثل متعه، حق طلاق، مهر و نفقه، چندهمسری و …. شهید مطهری در اکثر موارد در توجیه قوانین مدنی ایران که البته طبق قوانین خانوادگی اسلام هم بودند موفق بوده. حس من این است که در بعضی موارد نتوانسته از قوانین مربوط به زن و خانوادهٔ اسلام دفاع خوبی بکند.
شهید مطهری در این کتاب نقل قول‌های جالبی از شخصیت‌های مختلفی از جمله فیلسوفان، روانشناسان و زیست‌شناسان میکند که محتواهای جالبی دربارهٔ مسائل تاریخی خانوادگی، مسائل روانی، مسائل جنسی و … به انسان منتقل میکنند.
در کل این کتاب را توصیه میکنم. دید خوبی دربارهٔ حقوق زن در اسلام و شبهات پیرامون ضدیت اسلام با زن به شما میدهد.
۸- کا۳۰یا
نوبت رسید به جلد پنجم. اسم کاثیا در هبذول هم بود ولی یکی از شخصیت‌های اصلی «این» جلد کاثیا بود. نمیدانم مشکل چیست که خواندن این مجموعه زیاد طول میکشد. حدود ۴۰۰ صفحه بود این کتاب ولی خواندنش شاید به اندازهٔ یک کتاب ۶۰۰ صفحه‌ای ازم زمان گرفت.
نکتهٔ جالب این کتاب نسبت به جلدهای قبلی پی‌نوشت نداشت و کلا کمتر از ۳۰ پی‌نوشت داشت و بیشتر تمرکزش روی داستان بود. و یک مورد دیگر هم تعداد فصل‌های کتاب بود. ۷ ج ن نزدیک ۱۰ فصل بود و این باعث میشد که سرعت خواندن بالاتر رود؛ زیرا شما هر بار میبینی داری به انتهای فصل میرسی و در نتیجه خواندن را ادامه میدهی که فصل را به پایان برسانی. ولی این کتاب با حجم کمی کمتر از ۴۰۰ صفحه (بدون پی‌نوشت‌ها)، کلا ۳ فصل داشت.
۹- دموکراسی در محیط کار
داشتم برای گرفتن کتاب(های) دیگری به کتابخانهٔ مرکزی میرفتم. در اتوبوس (یا BRT، یادم نیست) داشتم پادکست دموکراسی در کار را گوش میدادم. در قسمتی که گوش میدادم این کتاب معرفی شد. وقتی به کتابخانهٔ مرکزی رسیدم دنبال این کتاب گشتم و دیدم که موجود است. پس کتاب را گرفتم و خواندم.
موضوع کتاب دربارهٔ ساختار داخلی جدیدی برای بنگاه‌های اقتصادی‌ست؛ ساختاری که در آن قدرت دست عده‌ای سرمایه‌دار نباشد و زحمات کارگران به خود کارگرها برسد نه آن یک عده پولدار. ایدهٔ جالبی است.
در دویست صفحهٔ کتاب (البته کمی بیشتر)، نویسندهْ بخش کمی را به تشریح این ایده گذاشته بود و بیشتر دربارهٔ مضرات سرمایه‌داری و بحران‌هایی که به وجود آورده پرداخته بود. در کل برای شناخت سرمایه‌داری، سوسیالیسم و امثال این موارد کتاب خوبی بود. علاقه‌مند شدم بقیهٔ کتاب‌های ریچارد ولف را هم بخوانم. ببینم کی وقت میکنم :)
۱۰- صعود چهل سالهٔ ۲
همزمان با دموکراسی در محیط کار این کتاب را هم از کتابخانه گرفتم. خیلی وقت بود میخواستم این کتاب را بخوانم. شاید بگویید چرا نگارش ۲ و نه ۱؟ چون صعود چهل سالهٔ ۱ صرفا یک سری آمار است از اینکه در گام اول انقلاب چقدر پیشرفت کرده‌ایم و بیشتر کتابی مرجع است نه کتابی که بشینم و بخوانم. صعود چهل سالهٔ ۲ تمرکز کرده بر روی مسیری که پیش رو داریم.
در این کتاب اول مسیر صعود و ابرقدرت شدن هلند، انگلستان، آلمان و آمریکا بررسی شده؛ بعد مسیری که ایران تاکنون طی کرده؛ سپس دربارهٔ خام‌فروشی بحث کرده. در کل کتاب خوبی است بجز آن بخشی از کتاب که پیشرفت‌های بعد انقلاب مخصوصا دورهٔ دولت سیزدهم را تعریف میکند. این بخش رسما رپورتاژ آگهی است و خسته‌کننده.
۱۱- موسیقی و تفریح در اسلام
با دید اینکه دارم دنبال کتاب میگردم دنبالش گشتم؛ ولی بیشتر شبیه جزوه یا رساله بود تا کتاب. این مجموعه (!) پاسخ شهید بهشتی به شخصی که دربارهٔ موسیقی در اسلام پرسیده بود و همچنین سخنرانی ایشان دربارهٔ سرگرمی و تفریخ در اسلام را گرد آورده. خیلی وقت بود میخواستم این مطلب را بخوانم؛ خدا را شکر فرصتش پیش آمد.
اگر نظری داشتید: https://linksta.cc/@reza این نوشته تحت پروانهٔ CC BY-SA 4.0 منتشر شده است مگر اینکه در جایی از نوشته خلاف آن ذکر شده باشد.