راه‌های بسیار سادهٔ کمک نرم‌افزاری به جامعه
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيم
بارها در دورهمی‌ها و لاگ‌ها صحبت شده از اینکه «من که برنامه‌نویس نیستم چطور به نرم‌افزار آزاد کمک کنم؟» و پاسخ‌هایی به آن داده شده. اینجا سعی کرده‌ام دو سه مورد مشهور را بیان کنم و چند مورد بسیار ساده را هم به این ماجرا اضافه کنم.
در ضمن در عنوان از نرم‌افزار آزاد یاد نکردم؛ زیرا کمک به نرم‌افزار آزاد دقیقا همان کمک به جامعه‌ست.
1. ترجمه
این از مشهورترین راه‌های کمک به نرم‌افزارهای آزاد است. بسیاری از نرم‌افزارها تنها زبان انگلیسی را از اول دارند و استفاده از آنها شاید برای بسیاری غیرانگلیسی زبان سخت باشد. اگر انگلیسی افتضاحی نداریم میتوانیم آنها را ترجمه کنیم! چون نرم‌افزارْ آزاد است، کسی جلوی ما را برای ترجمه‌اش نگرفته. برخی از برنامه‌ها در گوشه‌ای گزینهٔ ترجمه را گذاشته‌اند ولی برای برخی دیگر باید در وبگاه یا مخزن گیت پروژه بگردیم.
2. گزارش مشکل
باز هم از راه‌های مشهور کمک به نرم‌افزارهای آزاد. اگر مشکلی دیدید و بلد نیستید حل کنید بگویید تا کسی که بلد است حل کند! اکثر راه آن issue دادن در مخزن گیت (گیت‌لب، گیتی، کدبرگ، گیت‌هاب یا ...) پروژه است. برخی برنامه‌ها کار را آسان‌تر هم کرده‌اند و از داخل خود برنامه میتوانید گزارش اشکال کنید.
گزارش دادن اشکال برای ما که از زبانی راست-به-چپ استفاده میکنیم شاید کاربردی‌تر باشد؛ زیرا خیلی از محتوا در دنیا بصورت چپ-به-راست تولید و پشتیبانی میشوند.
3. آواهای مشترک موزیلا
مخازن داده این روزها خیلی اهمیت دارند. برای LLMها و مدل‌های هوش مصنوعی این‌ها مثل اکسیژنند برای انسان. گسترش مخازن دادهٔ آزاد خدمت بزرگی به بشریت است؛ زیرا هر کسی میتواند از این داده‌ها استفاده کند و این یعنی نرم‌افزارهای آزاد قوی‌تر.
یکی از بزرگترین و مشهورترین‌های این مخازن، پروژهٔ آواهای مشترک موزیلاست. این پروژه چند سالی است که شروع شده و هدف آن گردآوری دادگانی بزرگ از صدای مردم است. در وبگاهش جملاتی به شما نمایش میدهد و شما با گفتن آنها صدایتان را به موزیلا ارسال میکنید.
در نهایت هر چند وقت یکبار مجموعهٔ دادگان بروزشده در وبگاه موزیلا برای بارگیری قرار میگیرد و هر کسی میتواند از این مجموعه داده استفاده کند. در ضمن این داده‌ها با پروانهٔ CC-0 منتشر میشود که یعنی آزادِ آزاد است.
کمک به این پروژه از آنجایی که برای فارسی محتوای و داوطلبان کمتری دارد برای ما مهم‌تر است. تا امروز حدود ۴۲۴ ساعت محتوای فارسی در این مجموعهٔ داده وجود دارد.
4. ثبت دکل‌های مخابراتی!
موقعیت‌یابی در گوشی‌ها و … تنها با استفاده از ماهواره‌ها نیست. گوشی‌ها از طریق دکل‌های مخابراتی و شبکه‌های بیسیم اطراف هم موقعیت‌یابی را تقویت میکنند و گاها حتی بدون استفاده از ماهواره‌ها موقعیت‌یابی میکنند! در این بین ما باید داده‌های آزاد دکل‌های مخابراتی و شبکه‌های بیسیم را تقویت کنیم. چطور؟ با beacondb.
این یک دادگان آزاد است از این موارد. هر کسی بخواهد میتواند از داده‌های ذخیره‌شده در آن استفاده کند. و این یعنی تقویت نرم‌افزار آزاد. راه‌های مختلفی برای ارسال داده به beacondb وجود دارد ولی راه سادهٔ آن و راهی که من ازش استفاده میکنم برنامهٔ NeoStumbler است. موقعی که میروید بیرون وای‌فای، بلوتوث و حداقل موقعیت را در گوشی فعال میکنید، این برنامه را روشن میکنید و میروید دنبال کارتان. خودش موارد را ثبت میکند و دستی یا اگر بخواهید خودکار به beacondb ارسال میکند. برای توضیحات بیشتر بخش Contribure وبگاه beacondb را ببینید.
5. کمک به پل‌های دانه‌برفی تور
خیلی جاها و کشورها دسترسی به تور سخت است. از آن جهت که انسان هستیم اگر میتوانیم به تور وصل شویم باید به آنهایی که نمیتوانند وصل شوند کمک کنیم تا اینترنت محرمانه را تجربه کنند. یکی از آسانترین راه‌ها تبدیل کردن دستگاهمان به پل دانه‌برفی تور است!
چطور؟ برای گوشی میتوانیم از اوربات استفاده کنیم. برنامهٔ مشهور اتصال به شبکهٔ تور در اندروید. اگر وارد برگهٔ مهربانی اوربات شوید و آن را فعال کنید، هر وقت که به تور وصل میشوید گوشی شما تبدیل به پل دانه‌برفی میشود و کسانیکه در کشوری زندگی میکنند که نمیتوانند به تور وصل شوند، شانس بیشتری برای اتصال به تور پیدا میکنند.
در میزکار هم میتوانید از این افزونه در مرورگر خود استفاده کنید. آن را در ابتدای کار فعال میکنید و در ادامه خودش بصورت خودکار هر وقت ممکن بود دستگاه شما را به پل دانه‌برفی تور تبدیل میکند. با اینکار بدون اینکه زحمتی بکشید به جامعه خدمت کرده‌اید.
6. توسعهٔ اطلاعات اپن‌استریت‌مپ
استریت‌کامپلیت را قبلا معرفی کرده‌ام. بروید این نوشته را بخوانید :)
7. اضافه کردن نماگرفت فارسی به اف-دروید
اف-دروید را که میشناسید؟ سکویی برای نصب برنامه‌های آزاد برای اندروید است. اف-دروید قابلیتی جالب دارد برای پشتیبانی از زبان‌های مختلف در نماگرفت‌ها. یعنی اگر زبان اف-دروید شما فارسی باشد، در برنامه‌هایی که ممکن است، نماگرفتی که به شما نمایش داده میشود نماگرفت از محیط فارسی برنامه است.
راه دیگری که میتوانیم به جامعه با نرم‌افزار آزاد خدمت کنیم، تهیهٔ نماگرفت فارسی از برنامه‌ها و بارگذاری آن را مخزن گیت برنامهٔ مورد نظر یا بروزرسانی نماگرفت‌های فارسی یک برنامه است. این هم یک راه جالب است برای کمک به کسانی که انگلیسی‌شان خوب نیست. این صفحه جهت راهنمایی بیشتر برای اینکار مفید است.
قطعا راه‌های زیادی برای کمک به جامعه با نرم‌افزار یا دادهٔ آزاد وجود دارد ولی علی الحساب این موارد به ذهنم رسید :) اگر موارد دیگری به ذهنم رسیدند احتمالا نوشته‌ای دیگر منتشر کنم.
اگر نظری داشتید: https://linksta.cc/@reza این نوشته تحت پروانهٔ CC BY-SA 4.0 منتشر شده است مگر اینکه در جایی از نوشته خلاف آن ذکر شده باشد.