دفترچهٔ ایلیا

سیمین بهبهانی:

یا رب مرا یاری بده تا سخت آزارش کنم هجرش دهم، زجرش دهم، خوارش کنم، زارش کنم

از بوسه‌های آتشین، وز خنده‌های دلنشین صد شعله در جانش زنم، صد فتنه در کارش کنم

در پیش چشمش ساغری گیرم ز دست دلبری از رشک آزارش دهم، وز غصه بیمارش کنم

بندی به پایش افکنم، گویم خداوندش منم چون بنده در سودای زر کالای بازارش کنم

گوید میفزا قهر خود، گویم بخواهم مهر خود گوید که کمتر کن جفا، گویم که بسیارش کنم

هر شامگه در خانه‌ای، چابک‌تر از پروانه‌ای رقصم بر بیگانه‌ای، وز خویش بیزارش کنم

چون بینم آن شیدای من فارغ شد از احوال من منزل کنم در کوی او، باشد که دیدارش کنم

گیسوی خود افشان کنم، جادوی خود گریان کنم با گونه‌گون سوگندها، بار دگر یارش کنم

چون یار شد بار دگر، کوشم به آزار دگر تا این دل دیوانه را راضی ز آزارش کنم

---

ابراهیم صهبا:

یارت شوم، یارت شوم، هر چند آزارم کنی نازت کشم، نازت کشم، گر در جهان خوارم کنی

بر من پسندی گر منم، دل را نسازم غرق غم باشد شفابخش دلم، کز عشق بیمارم کنی

گر رانیم از کوی خود، ور باز خوانی سوی خود با قهر و مهرت خوش‌دلم، کز عشق بیمارم کنی

من طایر پربسته‌ام، در کنج غم بنشسته‌ام من گر قفس بشکسته‌ام، تا خود گرفتارم کنی

من عاشق دلداده‌ام، بهر بلا آماده‌ام ای یار من دلداده شو تا با بلا یارم کنی

ما را چو کردی امتحان، ناچار گردی مهربان رحم آخر ای آرام جان، بر این دل زارم کنی

گر حال دشنامم دهی، روز دگر جانم دهی کامم دهی، کامم دهی، الطاف بسیارم کنی

---

سیمین بهبهانی:

گفتی شفا بخشم تو را، وز عشق بیمارت کنم یعنی به خود دشمن شوم، با خویشتن یارت کنم؟

گفتی که دلدارت شوم، شمع شب تارت شوم خوابی مبارک دیده‌ای، ترسم که بیدارت کنم

---

ابراهیم صهبا:

دیگر اگر عریان شوی، چون شاخه‌ای لرزان شوی در اشک‌ها غلتان شوی، دیگر نمی‌خواهم تو را

گر باز هم یارم شوی، شمع شب تارم شوی شادان ز دیدارم شوی، دیگر نمی‌خواهم تو را

گر محرم رازم شوی، بشکسته چون سازم شوی تنها گل نازم شوی، دیگر نمی‌خواهم تو را

گر باز گردی از خطا، دنبالم آیی هر کجا ای سنگدل، ای بی‌وفا، دیگر نمی‌خواهم تو را

---

رند تبریزی:

صهبای من، زیبای من، سیمین تو را دلدار نیست وز شعر او غمگین مشو، کو در جهان بیدار نیست

گر عاشق و دلداده‌ای، فارغ شو از عشقی چنین کان یار شهرآشوب تو در عالم هشیار نیست

صهبای من، غمگین مشو، عشق از سر خود وارهان کاندر سرای بی‌کسان، سیمین تو را غم‌خوار نیست

سیمین تو را گویم سخن، کآتش به دل‌ها می‌زنی دل را شکستن راحت و زیبندهٔ اشعار نیست

با عشوه گردانی سخن، هم فتنه در عالم کنی بی‌پرده می‌گویم تو را، این خود مگر آزار نیست؟

دشمن به جان خود شدی، کز عشق او لرزان شدی زیرا که عشقی این‌چنین، سودای هر بازار نیست

صهبا بیا میخانه‌ام، گر راند از کوی وصال چون رند تبریزی دلش بیگانهٔ خمار نیست

---

شمس‌الدین عراقی:

ای رند تبریزی چرا این‌ها به آن‌ها می‌کنی؟ رندانه می‌گویم تو را کآتش به جان‌ها می‌کنی

ره می زنی صهبای ما، ای وای تو، ای وای ما شرمت نشد بر همرهان، تیر از کمان‌ها می‌کنی؟

سیمین عاشق‌پیشه را گویی سخن‌ها ناروا عاشق نبودی کین چنین زخم زبان‌ها می‌کنی

طشتی فرو انداختی، بر عاشقان خوش تاختی بشکن قلم، خاموش شو، تا این بیان‌ها می‌کنی

خواندی کجا این درس را؟ واگو رها کن ترس را آتش بزن بر دفترت، تا این گمان‌ها می‌کنی

دلبر اگر بر ناز شد، افسانهٔ پرراز شد دل‌داده داند گویدش: باز امتحان‌ها می‌کنی

معشوق اگر نرمی کند، عاشق از آن گرمی کند ای بی‌خبر این قصه را، بر نوجوان‌ها می‌کنی؟

عاشق اگر بر قهر شد، شیرین به کامش زهر شد گاهی اگر این می کند، بر آسمان‌ها می‌کنی؟

او داند و دلدار او، سر برده‌ای در کار او زین سرکشی می‌ترسمت، شاید دکان‌ها می‌کنی

از «بی‌نشان» شد خواهشی، گر بر سر آرامشی بازت مبادا پاسخی، گر این، زیان‌ها می‌کنی

۱۶ خرداد ۱۴۰۴

در مورد جامعهٔ ایرانی متأسفانه خیلی‌ها دید نادرستی دارند که معمولاً باعث سرخوردگی جمعی می‌شه. جامعهٔ ایرانی عمیقاً مردسالار و پدرسالاره. این طرز تفکر به‌شدت در فرهنگ نفوذ داره و در مورد قریب‌به‌اتفاق ایرانی‌ها صدق می‌کنه. حالا ممکنه در بعضی افراد شدت کمتر یا بیشتری داشته باشه؛ ولی وجود داره. اگر فردی خودش تلاش نکنه که این باور فرهنگی رو کنار بذاره، نه دلیلی داره و نه مشوقی که باعث بشه از این تفکر ارتجاعی فاصله بگیره. جنسیت هم دخالتی نداره. زنان ایرانی هم به اندازهٔ مردان به این تفکر باور دارند. این ایدئولوژی متحجر یه پکیج کامله و همهٔ اجزاش رعایت می‌شه. مثلاً زن یه کالاست و سکس نشانهٔ قدرت. مرد مجازه که هر رفتاری با زن که جنس دوم حساب می‌شه داشته باشه. اگر مخفی بمونه بهتر؛ ولی اگر افشا هم شد خیلی مهم نیست. تمام افراد جامعه سعی می‌کنند که ماله بکشند و بدن زیر فرش. برای همینه که اگه زن ایرانی سکس آزاد داشته باشه می‌شه شکست؛ ولی اگه مرد ایرانی پورن‌استار باشه یا تجاوز کرده باشه می‌شه پیروز و باعث سرفرازی. [من، ایلیا با این مورد تجاوزش موافق نیستم و معتقدم توی فرهنگ ایرانی شخص متجاوز رو پیروز خطاب نمی‌کنن.] این جامعه کسی رو به خاطر حمایت از تجاوز و متجاوز کنسل نمی‌کنه. […] مثال واضح، نامجو، آغداشلو و این آیسان اسلامی. در واقع حتی اگر کنسل هم بکنه فایده‌ای نداره. اگر همین الآن اون ۱۴ میلیون نفر همه آیسان اسلامی رو آن‌فالو کنند فرقی تو اعتقادات مردم ایجاد نمی‌شه. اساساً کنسل مال کسیه که حرف مخالف عقاید عموم جامعه بزنه یا کار مغایر با عرف فرهنگ انجام بده. در غیر این‌صورت کنسل‌شدن و نشدن بحث جانبی‌ایه. یه بخشی از راه‌حل اینه که ملت کمتر خودشون رو گول بزنند. بپذیرن که افکار غلطی دارن و تاریخ‌انقضای فرهنگشون گذشته. مهم‌تر از این اما این واقعیته که فرهنگ‌سازی از بالا اتفاق می‌افته: آموزش درست و قوانین و مجازات درست. شما همین مورد اخیر قتل این دختر نازنین رو ببینید. دو راه برای خانوادهٔ مقتول وجود داره: یا باید قصاص بخوان که از اساس غلط و بدویه و در این مورد احمقانه باید نصف دیهٔ قاتل رو هم به خانواده‌ش بدن. یا باید رضایت بدن و یه قاتل و متجاوز دوباره تو جامعه رها بشه. مقایسه کنید با کشورهای دیگه. – بازنشر از یکی از شبکه‌های اجتماعی (ناشناس)

---

بازنشر لزوماً به معنای موافقت تام یا حتی ناقص نیست؛ صرف تشویق به خواندن و نقد و بازخورد محرک انتشار دوباره است.

۱۱ اردیبهشت

با همون حالت همیشگیش اومد رو صندلی نشست. گفت: «ایلیا، به نظرت روز خوب چه روزیه؟ من خیلی وقته روز خوب نداشتم. خیلی وقته از چیزی خوشحال نمی‌شم که این خوشحالیه تا قبل خواب باهام بمونه. مثلاً امشب اینقدر شلم بازی کردیم، خیلی هیجان داشتیم و حال داد؛ ولی هنوز یه ربع نگذشته که حس می‌کنم ناراحتم، کاش بازی نمی‌کردم. کاش می‌گرفتم می‌خوابیدم». این غم توی روزهاشو خیلی وقت بود حس می‌کردم. نه فقط توی روزهای اون، تو روزهای سایر بچه‌ها که دارم باهاشون زندگی می‌کنم، حتی اونی که خیلی می‌خنده، اونی که خیلی فحش می‌ده، اونی که خیلی میم‌های خنده‌دار اینستاگرام می‌آد نشونمون می‌ده. گفتم: «روز خوب روزیه که صبحش خودت از خواب بیدار شی و شبش اینقدر خسته باشی از کارهایی که تو طول روز انجام دادی که دست خودت نباشه خوابت. روز خوب روزیه که نصفش با برنامه باشه و نصفش بی‌برنامه. روز خوب روزیه که چیزای جدید یاد بگیرم، نه هر چیز جدیدی، چیزی که شب با شوق استفاده ازش بخوابم و فردا صبحش به این امید بیدار شم که امروز از چیزی که دیروز یاد گرفتم می‌خوام استفاده کنم، همه‌ش». پرسید: «آخرین باری که روزت خوب بوده کی بوده؟ یادم نیومد». خودش گفت اسفند ۴۰۱. یکی دیگه گفت اردیبهشت ۴۰۲. گفت: «من یه روزی توی بهمن پارسال خیلی حالم خوب بود؛ ولی الآن پشیمونم که چرا بیشتر حالم خوب نبوده؟‌ چرا خیلی بیشتر از اون روز لذت نبردم؟ چرا شب که خوابیدم به این فکر نکردم که اون روز بهترین روز اون ساله واسه‌م؟» – «اه بابا! باز *** کردید تو حالمون! *** تو ***ـتون! بذارید یه شب حالمون خوب باشه!» گفتم: «خب باشه. تا من شامو می‌ذارم آماده شه بیاید یه دست حکم بزنیم». (صدای محکم زمین‌خوردن ورق‌ها)

۲۳ فروردین ۱۴۰۴

در آذر ۱۳۹۲ بود که دور جدید مذاکرات ایران و ۵+۱ شروع شد و من جوانی ۱۸ ساله بودم که تازه داشتم آماده می‌شدم برم دانشگاه و در اون زمان کارآموز یک آژانس هواپیمایی بودم. از بهمن اون سال رفتم دانشگاه و هنوز اینترنت همراه فراگیر نشده بود. تازه رایتل به بازار اومده بود و یادمه توی خوابگاه ما بین ۸ نفر فقط ۱ نفر در ابتدا اینترنت 3g داشت و برا همین خیلی خبرها رو نمی‌تونستیم دنبال کنیم. گذشت تا سال ۹۴ شد. مذاکرات ایران با ۵+۱ جدی شده بود و منم اون سال گوشی هوشمند خریده بودم و به اینترنت هم دسترسی داشتم. اشتباه نکنم اوایل گل‌کردن تلگرام و واتس‌اپ و این‌ها بود. هر روز بی‌صبرانه منتظر بودیم ببینیم ظریف و عراقچی روی بالکن اون هتل خارجکی می‌آن و چی به خبرنگارها می‌گن. ذوق می‌کردیم که بالآخره ممکنه یه اتفاقی بیافته و زندگی روی خوشی به همه نشون بده. نگران کمر دکتر ظریف هم بودیم که «ای وای گرفته»! دقیق یادم نیست؛ صبح یکی از روزهای ۲۲ تا ۲۴ تیرماه بود که نمایندگان ایران و ۵+۱ جلوی دوربین ایستادن و متن توافق برجام خونده شد. اکثریت خوشحال و راضی بودیم. در اینکه چه شد و که چه کرد و چه‌ها نکردند بگذریم؛ ولی برآیند اتفاقات ما را به امروز کشاند؛ بعد از ۱۲ سال، مجدداً مذاکرات ایران و آمریکا و دلاری که ۳۰ برابر شد. ۱۲‌ سالی که در آن از یک جوان مجرد با کوهی از امید و آرزو تبدیل به شخصی ۳۰ ساله شده‌ام و عمیقاْ احساس خستگی می‌کنم و تلنباری از جوانی‌های نکرده. ناشکری نمی‌کنم. دستاوردهای کمی در حد خودم نداشتم و واقعاً از تلاش خود راضی‌ام؛ ولی به این سال‌ها که فکر می‌کنم احساس می‌کنم بیش از توانم دویدم. شاید هم فقط غر می‌زنم. امروز دوباره ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ دور جدید مذاکرات شروع شد و ما دیگر اون انسان‌های دههٔ ۹۰ نمی‌شویم. خیلی چیزها تغییر کرده، خیلی چیزها. می‌دونم هیچ‌چیز مثل قبل نمی‌شه. جوانی ما که رفت، خوب یا بد؛ دیگه هم برنمی‌گرده. فقط امیدوارم بذارن با آرامش پا در عرصهٔ میانسالی بذارم؛ بذارن با آرامش دخترم رو بزرگ کنم. حقیقتا نمی‌دونم تا کی می‌تونم بی‌وقفه به دویدن روی این تردمیل مکانیکی ادامه بدم. باور کنید دوستان چیزی غیر از یک سقف خوب، یک ماشین ایمن و آبرومند، یک شغل آبرومند و با درآمد مکفی و یک پس‌انداز برای موارد اضطراری که هر روز نگران از دست رفتن ارزشش نباشم اصل خواستهٔ من نبوده. برای رسیدن به این زندگی معمولی، سال‌هاست از جوانی‌کردنم گذشتم. حس می‌کنم غالب شما هم همین بودید و همین هستید. جوانیمون پیشکش، امیدوارم در آرامش پیر بشیم. امیدوارم در آرامش زندگی معمولی داشته باشیم.

در کانال تلگرام «نوری در تاریکی» بخوانید.

۲۳ فروردین ۱۴۰۴

رئیس اندیشکدهٔ حکمرانی هوشمند گفت: «عملکرد فروشگاه‌های بزرگ لوازم خانگی می‌تواند مصداق دامپینگ، اخلال در رقابت، قیمت‌گذاری تهاجمی و اظهارات گمراه کننده باشد». در وبگاه خبرگزاری مهر بخوانید.